Wat is parosmie?
U zet een verse bak koffie, ademt diep in en ruikt… een verbrande lucht? Dat is niet alleen een vreemde ervaring, maar ook een kenmerk van parosmie. Mensen met deze reukstoornis nemen geuren anders waar dan normaal. Hoe komt dat en bestaat er een behandeling tegen?
Inhoud:
Wat is parosmie?
Mensen met parosmie nemen bekende geuren anders waar. Dat kan plots optreden, maar ook geleidelijk ontstaan. U bakt een eitje, roostert een snee brood, zet een bak koffie en perst een sinaasappel. Maar in plaats van een lekker ontbijtje, ruikt u enkel rotte vis. Of u heeft visite, maakt een kaasplankje en ruikt geen stinkende Franse schimmelkaas, maar een frisse bloemengeur.
Parosmie is dus iets anders dan hyposmie. Daarbij herkent u geuren nog goed, maar zijn ze minder sterk. Daarnaast is er ook anosmie, waarbij mensen bepaalde geuren niet ruiken of zelfs helemaal niks meer.
Waaraan herken je parosmie?
Parosmie kan twee soorten klachten geven:
- Bestaande geuren zijn vies of onprettig
Dit is de meest voorkomende vorm. Het wordt troposmie genoemd. De meeste mensen ruiken een verbrande of rotte geur. - Bestaande geuren zijn prettig
Dit wordt euosmie genoemd. Het komt minder vaak voor dan troposmie.
Hoeveel last iemand van parosmie heeft, verschilt per persoon. Sommige mensen hebben milde klachten, terwijl anderen er heel veel last van hebben.
Vooral sterke troposmie geeft meestal veel klachten. Bijvoorbeeld doordat eten plots smaakt naar rottend vlees, schimmel, poep of zelfs braaksel.
Sommige mensen worden door parosmie somber of zelfs depressief. Dit komt doordat het erg zwaar kan zijn om geuren steeds verkeerd te ruiken. Heeft u hier last van? Bespreek dit dan met uw huisarts.
Wat gebeurt er in de hersenen?
Wanneer je ergens aan ruikt, worden geurmoleculen naar het reukepitheel van de neus gestuurd. Dit deel van de neus geeft de prikkels door aan de bulbus olfactorius, ook wel de reukgolf genoemd. Dit is de eerste plek in de hersenen die geur ontvangt. Vanuit hier wordt reukinformatie doorgezet naar andere delen van de hersenen.
Bij parosmie geeft het reukepitheel de geurprikkels verkeerd of incompleet door. Daardoor wordt de geur vervormd. Om bij het eerder genoemde voorbeeld te blijven: de hersenen herkennen het uiterlijk van de sinaasappel, maar krijgen niet de bijbehorende geurprikkels. Daardoor ruik je ineens rotte vis.
Oorzaken van parosmie
De precieze oorzaak van parosmie is niet goed bekend. Er wordt vermoed dat de stoornis ontstaat door een beschadiging van neuronen die reukprikkels moeten doorgeven aan de hersenen.
Die beschadiging kan ontstaan door:
- Virussen, zoals verkoudheid en corona
Veel virussen zorgen voor ontsteking van het neusslijmvlies. Of voor ontsteking van zenuwen in de neus. Dit kan voor allerlei reukstoornissen zorgen, waaronder parosmie. Bij mensen die besmet zijn (geweest) met Covid-19 komt bijvoorbeeld een vorm van reukverlies voor. Dit valt onder postvirale parosmie. - Neuspoliepen
Neuspoliepen zijn (goedaardige) zwellingen van het neusslijmvlies. Net als bij virussen kunnen die voor schade zorgen, zowel tijdelijk als blijvend. Het gevolg: reukstoornissen. - Roken
Roken kan de zogeheten reukreceptorneutronen beschadigen.
Daarnaast kunnen veranderingen in de hersenen parosmie veroorzaken. Bijvoorbeeld door:
- Hersenaandoeningen
Ziektes als Parkinson en Alzheimer, maar ook een hersentumor, kunnen het reuksysteem in de hersenen aantasten. Dat kan weer leiden tot parosmie of een andere reukstoornis. - Een klap op het hoofd
Trauma aan het hoofd, zoals een ongeluk, kan het reukgedeelte in de hersenen beschadigen.
Behandeling van parosmie
Reukstoornissen, waaronder parosmie, komen sinds het begin van de coronacrisis vaker voor. Daarom wordt er ook meer onderzoek naar gedaan. Zo loopt er een studie waarin gebruik wordt gemaakt van het medicijn prednisolon. Daarbij wordt onderzocht of het reukvermogen sneller verbetert of herstelt als het medicijn in een vroeg stadium wordt gebruikt.
Bij het onderzoek wordt ook reuktraining toegepast (ook wel geurtherapie genoemd). Daarmee stimuleert u de reukzin en traint u de hersenen 24 tot 36 weken lang om geuren weer juist te herkennen. Dit doet u door dagelijks, bij voorkeur twee keer, aan vier speciaal ontwikkelde geuren te ruiken. Elke 12 weken stapt u over op een andere geurset. In totaal zijn er drie van deze sets.
Wie last heeft van vieze geuren bij het eten, kan zijn eetlust totaal verliezen. Het is dan een optie om tijdens het eten een neusklem op te zetten. Daardoor ruikt u even helemaal niets meer. En niets is in dit geval mogelijk beter dan verbrand vlees, rotte vis of braaksel.
[products=blog_parosmie]
