Geschreven door Jan van der Borden. Jan was 31 jaar lang actief als KNO-arts.

Snot klinkt misschien niet bepaald aantrekkelijk, maar het is een fascinerend goedje dat een belangrijke rol speelt in de bescherming van je lichaam. Iedereen heeft ermee te maken, vooral tijdens het griepseizoen of bij allergieën. Maar wat is snot precies, waar komt het vandaan en bij welke kleur van snot is er iets aan de hand? 

Wat is snot en waar komt het vandaan?

Om daar antwoord op te geven, beginnen we met een uitleg over neusslijm. De slijmvliezen in de neus produceren continu slijm. Neusslijm bestaat voornamelijk uit water, eiwitten en suikers, en heeft een belangrijke functie: het beschermt je lichaam tegen indringers, zoals bacteriën, virussen, stof en allergenen. Slijm is bovendien essentieel voor je immuunsysteem en houdt je luchtwegen vochtig en schoon. 

Normaal gesproken maakt je lichaam dagelijks ongeveer 1 à 1,5 liter neusslijm aan. Een groot deel hiervan slik je ongemerkt door.  

Wanneer je verkouden bent of een allergische reactie hebt, maakt je lichaam meer slijm aan dan gewoonlijk is als reactie op irriterende stoffen of infecties. Het slijm werkt als een filter. Dit filter spoelt de indringers die je inademt weg en bevat antilichamen die helpen om virussen en bacteriën onschadelijk te maken. De aanmaak van veel slijm verstopt de neus of veroorzaakt een loopneus.  

Wanneer dit slijm vervuild raakt met stoffen die er niet in thuishoren, noemen we het snot. Er is dan duidelijk sprake van een andere kleur en substantie. In tegenstelling tot neusslijm, is snot namelijk plakkerig.  

Wat de kleur van je snot onthult over je gezondheid?

De kleur van je snot kan soms iets vertellen over je gezondheid. In normale omstandigheden is neusslijm helder en doorzichtig, en noemen we het dus geen snot. Bij een verkoudheid of lichte irritatie kan het slijm dikker, taaier en troebeler worden, en verandert het in snot. Veelvoorkomende kleuren van snot zijn: 

• Helder slijm (geen snot): Dit is normaal en betekent dat je lichaam gewoon slijm aanmaakt om je luchtwegen vochtig te houden. 

• Wit of troebel snot: Dit komt vaak voor bij een verkoudheid of neusbijholte-infectie. Het slijm wordt dikker doordat je lichaam vocht verliest. 

• Geel of groen snot: Dit wijst vaak op een infectie. De groene tint komt van enzymen die vrijkomen door witte bloedcellen die bacteriën of virussen bestrijden. 

• Bloed of roodbruin snot: Dit kan duiden op geïrriteerde of beschadigde neusslijmvliezen, bijvoorbeeld door te hard snuiten of droge lucht. Regelmatig bloed in je snot is een reden om een arts te raadplegen. 

• Zwart snot: Dit komt voor bij mensen die blootgesteld worden aan rook, roet, of vervuilde lucht, zoals bijvoorbeeld mensen die in kolenmijnen werken. Maar ook komt het voor als je last hebt van een schimmelinfectie in de neus. 

Wanneer moet je je zorgen maken? 

Snot is meestal onschuldig, maar in sommige gevallen is het goed om extra alert te zijn. Als je meer dan tien dagen last hebt van dik, geel of groen snot, kan dit duiden op een bacteriële infectie waarvoor behandeling nodig is. 

Ook als je regelmatig bloed in je snot ziet of last hebt van benauwdheid, is het verstandig om medisch advies te vragen.  

Zwart snot moet ook worden geduid door een arts als er geen duidelijke oorzaak is, zoals het werken in de vervuilde lucht. Wanneer er sprake is van een schimmelinfectie, zal een KNO-arts de juiste behandeling moeten geven. 

Hoe kun je zelf snot verminderen? 

Heb je veel last van snot? Hier zijn enkele eenvoudige manieren om zelf snot te verminderen. Dat kun je de eerste ziektedagen zeker proberen:   

• Stomen: Warme damp maakt snot dunner, zodat je gemakkelijker kunt ademen. 

• Neusdouches: Zoutoplossingen reinigen je neusholtes en helpen overtollig snot wegspoelen. 

• Voldoende drinken: Dit houdt je slijmvliezen gehydrateerd (vochtig) en maakt het snot dunner. 

Blijft het snot na één week onophoudelijk aanhouden, dan is artsenbezoek verstandig. 

Conclusie 

Neusslijm is een belangrijk verdedigingsmechanisme van je lichaam. Het houdt je luchtwegen schoon en helpt infecties te bestrijden. Hoewel snot soms ongemakkelijk kan zijn, is het meestal een teken dat je immuunsysteem goed werkt. Als de symptomen aanhouden of verergeren, is het tijd om medische hulp te zoeken. 

Dit artikel is geschreven door:

Jan van der Borden
KNO-arts

Jan is sinds 1989 KNO-arts. Hij heeft gewerkt in het AMC, Andreas Ziekenhuis, SLAZ en het BovenIJ Ziekenhuis. Hij is erelid van de Nederlandse KNO-vereniging. Voor deze vereniging en andere zorgaanbieders professionaliseert hij websites, zoals neus.nu. Via miotheek.nl geeft hij nascholing over otologie voor o.a. huisartsen.

“Ik zat heel lang in het KNO-vak en ondersteun nog steeds graag mensen met mijn kennis en kunde. Dat deed ik in mijn spreekkamer, maar nu ook met duidelijke uitleg op diverse websites.”